فرهنگ لغت راجی
سلام
زبان راجی یکی از کهن‌ترین زبانهای ایرانی در فلات مرکزی است. مردمان قالهر نیز از دیرباز به زبان راجی مختص خود تکلم داشته‌اند اما متاسفانه اکنون نسل جدید قالهر به زبان فارسی صحبت میکنند و راجی تنها در میان بزرگان و ریش سفیدان روستا تکلم میشود.
اگر بدین شکل شرایط ادامه یابد بزودی شاهد از بین رفتن این زبان خواهیم بود. بر همین اساس از اهالی روستا بخصوص نسل‌های جوان‌تر تقاضا داریم تا با یاری هم به حفظ این میراث ارزشمندمان کمک کنند.
لطفا کلمات راجی را بهمراه معنی و نحوه تلفظ آن (املائ انگلیسی) در فرم مخصوصی که برای این کار فراهم شده برای ما بفرستید تا یک فرهنگ لغت راجی اصیل مخصوص خودمان داشته باشیم.
همچنین می‌توانید داستان‌هایی کوتاه به زبان راجی همراه با معنی آن در بخش نظرات بفرستید تا با نام خوتان نمایش داده شود و به درک مفهوم و زیبایی این زبان کمک کرده باشید.
منتظر دستان گرم شما برای یاری هستیم.
******
| کلمه راجی | املاء انگلیسی | معادل فارسی |
|---|
| پورَ | Poora | پسر |
| دُتِ | Dote | دختر |
| جِنکَ | jenka | زن |
| مِردَ | Merda | مرد |
| دا دا | Daa daa | خواهر |
| دَدَ | Da da | برادر (داداش) |
| ای رو | Iroo | امروز |
| هِززِ | Hezze | دیروز |
| صُباح | Sobah | فردا |
| هَتِ | Hate | حالا |
| لاوُ | Lavo | آره (بله) |
| بَممَ | Bamma | آمد |
| بُششُ | Bosh sho | رفت |
| بورَ | Boora | بیا |
| بِشَ | Besha | برو |
| اَتتِ | Atte | داره میاد |
| پابی | Paabi | پاشو |
| هاچین | Haachin | بشین |
| پیشین | Pishin | ظهر |
| شَوِ | Shave | شب |
| اُو | Ov | آب |
| خُوَ | Khova | خواب |
| ها خُس | Haa khos | بخواب |
| کی یَ | Ki ya | خانه |
| کی یا | Ki yaa | کجا |
| نِنگَل | Nengal | اینا |
| نُنگَل | Nongal | اونا |
| بَرَ | Bara | در (درب) |
| کُلاو | Kolaav | کلاه |
| گو راوَ | Gooraava | جوراب |
| شِوی | Shevi | پیراهن |
| کِوش | Kevsh | کفش |
| چه اَکِری | Che akeri | چیکار میکنی |
| کی یا بُدی؟ | Ki yaa bodi | کجا بودی؟ |
| بال | Baal | بیل |
| اَورِ | Avre | ابر |
| وَفرِ | Vafre | برف |
| اَلُو | Alov | آتش |
| با رَ | Baara | بیار |
| بِش گی | Besh gi | بگیر |
| ها دَ | Haa da | بده |
| ها نَ | Haa na | بزار |
| آرگیر | Aar gir | بردار |
| دُون | Dovn | دهان |
| چَیمِ | Chayme | چشم |
| اِس تَل | Estal | استخر |
| وِرَنگ | Verang | رعد و برق |
| بَهمَریا | Bah maria | شکست |
| دَر کَت | Dar kat | افتاد |
| کِلا | Kela | کره |
| دوو | Doo | دوغ |
| کَشتِن | Kashten | کاشتن |
| چوو وِ | Choove | چوب |
| دِندَ | Denda | زنبور |
| مالووچَ | Maa loo cha | گنجشک |
| قِلا | Ghe laa | کلاغ |
| وَرگ | Varg | گرگ |
| کَوگ | Kavg | کبک |
| اِس بَ | Es ba | سگ |
| مال جین | Maljin | گربه |
| کَرگ | Karg | مرغ |
| بِزیلَ | Bezila | بزغاله |
| وَرَ | Vara | برره (گوسفند) |
| گا | Gaa | گاو |
| بِوِسّا | Bevessa | بدو |
| هَسِن جِن | hasen jen | جارو |
| مَرو | maroo | پشه |
| مَقَز | maghaz | مگس |
| یِدا | yeda | تنها |
| هاما | hama | ما |
| پُت | pot | لب |
| سَرْت | sart | نردبام |
| وَچَه | vacha | بچه |
| رو | roo | داخل |
| پِیسَر | pey sar | پشت سر |
| بیشیدَ | bishidah | بیایید |
| چِِزونه | Chezoone | چطوری |
| مَهنگار | Mahangaar | نگو |
| انَنجَ | Enanja | انقدر |
| بشیم | Beshim | بریم |
| اَگِنه | Age ne | آیا میشود؟ |
| اَش تو | Ash to | عجله یا شتاب |
| اَگا گِنه | Aga gene | باید بشود |
| پاچین | Pa chin | پیراهن زنانه |
| لِچَک | Le chak | روسری بزرگ سفید رنگ |
| سَر دو | Sar doo | سرداب |
| شیت (شید) | Shid | فلج ،پهن کردن چیزی (سفره)، چیزی که روی زمین کشیده شود |
| دِر زِنَ | Der zena | سوزن خیاطی |
| اگا | Aga | باید |
| چینَ | Chi na | دیوار |
| سوردَ | Sorda | نردبان |
| سُک | Sook | دماغ |
| گاواره | Gavare | کره گاو گوساله ی. گاو |
| چورا | Chovra | گوسفند |
افزودن کلمه جدید به فرهنگ لغت راجی
با پر کردن فرم زیر، کلمه جدیدی به فرهنگ لغت راجی اضافه کنید. کلمه پس از تایید مدیر نمایش داده خواهد شد.
سلام
خیلی کار قشنگیه
ممنون از زحمتاتون
درود بر شما من جاسبی ام در منطقه ما هنوز سالخوردگان راجی حرف میزنند البته عده اندکی میخواستم بگم اون اسپه هست برگرفته از اسپاکو (به معنای سگ ماده نام دایه کوروش بزرگ)نه اس ب اصلاحش کنید
با درود و تقدیم احترام خدمت شما دوست عزیز
متاسفانه زبان راجی با این تاریخ کهن در حال فراموشی است و مختص منطقه خاصی هم نیست و در بیشتر مناطق همچون جاسب و قالهر رو به افول است.
زبان راجی در قالهر با گویش محلی تلفظ میشود و همین امر تفاوت زیادی در بیان ایجاد می‌کند. اما ریشه زبان در همه جا یکیست.
در گویش راجی قالهری سگ را اِسبَه می‌نامند و همانطور که شما فرمودید در جاسب اسپه تلفظ میشود. و البته توضیح جالبی هم که در خصوص دایه کوروش بزرگ آوردید جای بسی تامل دارد.
شخصا بارها به منطقه جاسب و روستاهای زیبایش سفر کرده‌ام و از شما دوست عزیز جاسبی‌امان به خاطر ارسال این نظر و مشارکت در فرهنگ لغت راجی سپاسگذارم.
پاینده باشید.
باسلام وخداقوت بسیار کار قشنگ ومثبتی در زمینه شناساندن روستای قالهر انجام دادین واقعا دمتون گرم وممنونم موفق وسربلند باشید در زمینه همکاری همواره در خدمتگراری حاضرم .
باسلام و عرض احترام خدمت شما آقای حسین‌زاده دهیار محترم
ممنون از نظرات مثبت و انرژی بخش شما
گسترش این مجموعه نیازمند همکاری همه اهالی روستا بویژه جوانان است.
از شما تقاضا داریم تا وب سایت قالهری‌ها را به دیگران نیز معرفی کنید.
پیشاپیش قدردان زحمات ارزشمند شما در جهت آبادی روستایمان هستیم.
پاینده باشید.
در شهر من خوانسار هم به همین زبان تکلم میکنیم و به زبان خوانساری معروف است و این زبان خوشبختانه زنده است
سلام
افرین ادامه دهید .این گنجینه باید کامل شود
امروز مستندی رو درباره‌ی روستای شما دیدم و واقعا علاقه مندم که به روستای شما سفر کنم. وبسایت شما رو پیدا کردم و وظیفم دونستم که از شما بخاطر این کار بسیار زیبا در شناساندن روستاتون به مردم ایران، تشکر میکنم.
امید-ایلام
باسلام و احترام
سپاس امید عزیز
از مهر و محبت شما صمیمانه تشکر میکنیم.
حتما به روستای ما سفر کنید، حضور شما باعث خوشحالی و دلگرمی ما خواهد بود.
امیدواریم سالی خوب و پر از برکت پیش رو داشته باشید.
با سلام وتشکر از جنابعالی به لحاظ شناخت روستای قالهر .بسیار گار خوب وارزنده ای میباشد .من هیچ اطلاعی از این سایت نداشته .امروز با یکی از دوستان که پزشک میباشد صحبت روستایمان شد بحصوص در مورد معنی قالهر .نهایت وارد گوگل شدیم واین سایت را پیدا کرده .وظیفه خود دانستم که از شما بخاطر این کارتان تشکر نمایم با تشکر مجدد شیخ الا سلامی
با عرض سلام و تقدیم احترام
ممنون از حسن نظر شما جناب شیخ الاسلامی عزیز
سلامت و دلشاد باشید همیشه.
روستای…روستای ماست و یه چشمه باستانی و دست ساز داریم که اسمش) رهنگ( رهنگ در زبان راجی یعنی راه آب با آهنگ.
جالب اینکه این چشمه موقع تخلیه آبش صدای طبل مانندی داره
سلام آخاله … از مزوش پیام میدم … راجی تا بیست سال آینده حداقل در منطقه کاشان و دلیجان به کلی نابود میشه .. البته بهمراه بسیاری دیگر از جمله مازنی و گیلک و حتی برخی نقاط لری و کردی . .. ولی گوشی مثل راجی و تاتی در معرض خطر بیشتری قرار داره .. بسیاری از این کلمات البته نه به این گستردگی در صحبت های عامیانه مردم مزوش هم استفاده میشه . برخی هم با کمی تغییر استفاده میشن… اما من دیدم شما خواهر رو نوشتین دادا و برادر رو نوشتین دِده یا dada و dede درصورتی که ما برعکس میگیم .. دادا بیشتر به داداش میخوره و میتونه صحیح تر باشه .گرچه شاید سهوا اشتباه نوشتین.
باسلام و احترام، آخاله ارادت داریم خدمت شما و مردم خوب مزوش؛ بله درسته متاسفانه اکثر گویش‌های محلی کشور به دلایل مختلف در معرض فراموشی و افول هستند. در این میان همانطور که شما گفتید زبان راجی از همه بیشتر در خطر فراموشی است. خواهر به راجی در قالهر دادا (daa daa) گفته میشود و برادر دَدَ (da da). تفاوت در تلفظ کلمات راجی هم محل به محل متفاوت و کاملا طبیعی است. اما یک نکته اینکه ” دَدَ ” در زبان ترکی به معنای بابا هست و ” دا ” در گویش لری به معنی مادر 🙂 یعنی ریشه این کلمات برای زن و مرد همانطور که در راجی استفاده میشود در زبانهای دیگر هم استفاده میشود.
سالم و سلامت باشید آخاله
در پناه حق.
خیلی از کلمات شبیه کوردی هستش
عالی ممنون از زحماتتون کلمه هاکاملا شبیه راجی جاسب هست هر چی بتونم از پدر و مادرم میپرسم میزارم اینجا متولد واران جاسب هستن
زونومو نََواجُم😅
باسلام و احترام
سلامت باشید دوست عزیز.
سایشون مستدام باشه.
درود بر مردم جاسب بویژه روستای واران.
زونوم زونوم 🙂
به زبان مازندرانی شبیهه
آمد : بِمو
بیا : بِرو
بشین : هِنیش
شب…
آب…
خواب…
بخواب: باخِس
کفش : کوش
ابر : اَوِر
برف : وَرف
بده : هادِ
دهن : دِهون
استخر : اَس تِل
افتاد : دَ کِتِ
دوغ : دوو
کاشتن : دِکاشتِن
چوب : چوو
گرگ : وِرگ
کبک: کوک
مرغ : کِرگ
برره : وَرِ
گاو : گوو
عمو یه چندتاشون رو اشتباه نوشتی
با سلام و تشکر بی پایان از شما
کتابی در دو جلد بنام زیندار به رشته تحریر در امده که یک جلد آن کلمات، جمله بندی و دستور زبان راجی و اشعار و مثلها به زبان راجی است و جلد دیگر آن در ارتباط با روستای تاریخی بیدهند نطنز نوشته شده
فکر کنم جمع اوری و مطالعه این نوع کتابها در زنده نگه داشتن این زبان و فرهنگ کهن پارسی بسیار مهم است
به نام خدا وبا سلام.
ممنون از تلاش وپژوهش شما در زمینه گویش که به لهجه ی مردم شهر طرق(tarq) یا طرق رود نطنز شباهت زیادی دارد.
باسلام ممنون از سایت خوبتون، در شهر ما هم پیش از این مردم به زبان راجی حبت میکردن اما از ۵۰ سال قبل به این طرف این زبان منسوخ شد و با تبلیغات فراوان صحبت کردن به این زبان مذموم شناخته شد بصورتیکه الان فقط افراد مسن به این زبان تکلم میکنن و تعداد کمی از افراد میانسال به این زبان اشنا هستند، خیلی دوست دارم این زبان رو یاد بگیرم و زنده اش کنم، راستی کتاب زبان کویر : تحقیق درباره زبان آران و بیدگل پیشنهاد میکنم مطالعه بفرمایید که بصورت دستورزبانی و کامل در مورد این گویش غنی نگاشته شده است.
سلام.من اصالتا نایینی هستم و این زبان کاملا به زبان ماشباهت دارن.فط ما به سگ میگیم کویه
درود خدمت شما، احمدرضا هستم اهل روستای ونداده و آفرین به اقدام زیباتون واقعا حیف و نگران کنندست که این زبان کهن از یادها فراموش بشه ،در حد توانم چند لغت ارسال کردم امیدوار که کمکی کرده باشم
سلام من میمه ای هستم و ما هنوز به این زبان صحبت می کنیم.
سلام من مریم رحیمی ویشته هستم از نطنز روستای ویشته در روستای ما قدیمی ها به زبان راجی صحبت میکنن ،من خودم تمام تلاشمه صحبت کنم.
ما تو نطنز به سگ میگیم کویkooya به گربه هم میگیم ملی meli
هزه کویش بمیه ،ملی ش بخوارده
دیروز سگ اومد گربه رو خورد
با سلام به دوست عزیز صاحب وبلاگ. تمام کلمات با زبان کوردی یکی بود بعضی هاشون با کمی اختلاف ولی کلا یکی بودن خیلی برام جالب بود. امیدوارم یه بار به شهر شما بیام و از نزدیک این گویش کهن رو گوش کنم. با تشکر. آرمان کورد _کرماشان
خوشحالم که همزبان های خودم رو در جا های دیگه ی ایران هم میبینم، من از میمه اصفهان هستم که ما هم به زبان راجی صحبت میکنیم و برام جالب بود که شما هم به خواهر میگید دادا و له برادر میگید دد. چون خیلی جا ها اینطور نمیگن، خیلی از کلماتمون مشترک بود تا جایی که دیدم، مناهی ما به سگ میگیم کووَه. Kuwa
سلام ، بسیار کار ارزشمند و زیبایی انجام دادید ، دست مریزاد ، میخواستم عرض کنم خدمتتون که در شمال بجنورد مرکز خراسان شمالی شهری هست بنام ( راز ) که تمام اهالی این شهر به زبان راژی صحبت میکنن حتی العان ، و خیلی خیلی کم تحت تاثیر زبان فارسی قرار گرفته ، اگه بتونید با اهالی شهر راز در تماس باشید بسیار مفید خواهد بود
زبان ایرانی یعنی این و شباهت های لغات محلی هرنقطه ازخاک مام میهنمان ایران تعجبی ندارد .گویش مازنی گیلانی کردی بلوچی سیستانی وخراسانی ولی ولی وراجی درفلات داخلی وآذری باستان ومنطقه البرزجنوبی بخصوص وهچنین همدان ودیگرمناطق جنوب ایران خوزستان وووو.خواستم بگم که اصفهان وووووعرب های مستعرب همه وهمه ایرانی هستند وزنده وجاودان بادایران سربلند که ریشه مادری شان راجی میباشد. راجی راارج بنهیم واورازنده نگه داریم که تاریخ ومقدمه فرهنگ پارسی هست
درودبه خانواده بزرگ راجی زبانان ایران.ازاینکه این واژه هاونظرات رودیدم بسیارخوشحال شدم.بنده هم ازاهالی وزوان ومیمه هستم اکثرواژه هامشابه وصحیح بودفقط تفاوت لهجه وبیان درمنطقه ما وجودداره وبااین تفاسیرلهجه مردم کامووجوشقان قدیمی ترهست حتی درشهرمافامیل راجی هم وجودداره واین نشان ازسوادبالای مسئول ثبت احوال قدیم داره.
چندواژه هم ازشهرمن
ملو یعنی گربه
کو وَه به معنی سگ
مارنجین یعنی گربه
مارچونه یعنی مورچه
بابگرده یعنی پدربزرگ
ننگرده یعنی مادربزرگ
گرد یعنی بزرگ
کاشتن رومیگیم بککری
دده وداداودت وپور درست بود
امیدوارم تلاش بیشتری برای حفظ واحیای میراث معنوی خودمون داشته باشیم.تشکراز همگی
عجیب🤔🤨
نصفش با لری مو نمیزنه
خیلی قشنگ و جالب بود من نمیدونستم که همچین گویشی هم وجود داره که از زمان ماد ها هنوز پابرجاست البته با یکسری تغییر و چقدر شبیه زبان تاتی هست بعضی از کلماتش که اینا همه نشونگر اصالت و تاریخ پرمایه هست واقعا باعث افتخاره که ایرانی هستیم و هربار با دونستن یک قسمتی از اصالت و تاریخمون شگفت زده میشیم
باسلام من جاسبی هستم از ده زر واقعا صحبت کردنشون باهم خیلی قشنگه و خودم بیشترشو بلدم و وقتی با دوستان صحبت میکنم خیلی استقبال میکنن و خیلی اسرار دارن به اوناهم آموزش بدم.اما این کارو نمیکنم چون من فحش جاسبی میدم و اونا همش میگن ممنون نظرلطفتتونه😂
سلام
به زبان جناحی هم تشابه داره
قدیمی ها به سگ میگفته اسه
جناح شهری در غرب استان هرمزگان
سلام تشکر ازواژگان اصیل که درج نمودید ،خواستم به عرضتان برسانم که بنده متولد راز در حوالی بجنورد هستم نزدیک به هفت روستا در این منطقه به زبان رازی صحبت میکنند که بیشتر لغات عیناً ویا با کمی تغییر همون معنی میرساند ما تکلم میکنیم (البته همین چند واژه که در جدول درج شده).بنده دانش آموخته تاریخ هستم واین غرابت واژگانی بسیار زیبا بود برایم.سپاس
سلام کار قشنگی کردید خسته نباشید این گویش راجی در روستای تجره (روستای پدری بنده)، ورکان ، پنداس و آرنجن ، گوشگون و ازران و همچنین خوانسار و اطراف آن نیز رایج است.
می دانم یک پایان نامه ارشد در باب این زبان نوشته شده است.
سلام. من فکر میکنم که زبان راجی در شهرستان دلیجان تا موقعیکه فقط خودشون با همدیگه وصلت میکردن بسیار زنده و پویا بود.. از روزی که این شهر صنعتی شد و به طبع ان مهاجر پذیر شد به آرامی این زبان در دلیجان هم در معرض فراموشی هست.. هرچند که هنوز تا متولدین دهه ۷۰هم به زبان راجی حرف میزنند.. امیدوارم زبانهای زیبای همه مناطق ایران عزیزمون برای همیشه حفظو حراست بشه چونکه زبان بخشی از فرهنگ کهن ماست..
سلام دوستان روستای ما ،امامزاده عبدا…،تو استان سمنان وزبان فعلی که تعقیرات زیادی هم داشته تا ۸۰ درصد شبیه این زبان هست ولی برخی کلمات که تو زبان ما فرق میکنه تو روستا های مجاور دقیقا همینه
سلام این زبان در شمیرانات و تهران هم صحبت میشد ولی بعد از انقلاب و فوت ساخورده ها به کلی از بین رفت همیشه یه ک به آخر اسم ها اضافه میکردن مثلا میگفتن حسنک بمو ،بلند گد بشو ،یا فحش می خواستن بدن میگفتن کله پدر الو (آتش) بیر